Oktober 2011. Ik loop met mijn dienblad door het bedrijfsrestaurant van het ziekenhuis waar ik werk en voel me een beetje wiebelig. Heb ik te weinig gegeten? Ik reken af en loop snel naar mijn collega’s. Nadat ik ga zitten, wordt het vrijwel meteen zwart voor mijn ogen. Enkele minuten later lig ik op de brancard op weg naar de spoedeisende hulp. Onder toeziend oog van honderden collega’s. Zo, dan heb ik maar gelijk mijn most embarrassing moment met jullie gedeeld. En de diagnose? Een vasovagale collaps als gevolg van hyperventilatie. Hyperventilatie?! Ja, ik was al tijden aan het hyperventileren, zonder dat ik het doorhad. Van de stress. Ik was burn out.
Ik ben in groot gezelschap. Volgens onderzoek van TNO en het CBS kampten in 2015 en 2016 ongeveer 1 op de 7 werknemers met burn-outklachten. Niks lijkt er nog op dat het tij wordt gekeerd. Of is er hoop voor de toekomst? Is de week van de werkstress in 2027 nog wel nodig?
Eén van de oorzaken is de hoeveelheid impulsen die tegenwoordig op ons worden afgevuurd. Psychiater Witte van Hoogendijk en journaliste Wilma de Rek, auteurs van het boek Van big bang tot burn out, stellen dat ons stresssysteem hier niet op is aangepast. Volgens hen kun je de stijging van depressieachtige aandoeningen niet los zien van de explosieve toename van het aantal stressoren waarmee de moderne mens zichzelf heeft opgezadeld. Hoewel ik allerminst verwacht dat het aantal prikkels de komende tien jaar afneemt, denk ik wel dat we er steeds beter mee leren omgaan. Het bewustzijn groeit en er is steeds meer aandacht voor preventie. Zo gaan we steeds meer investeren in herstel. Denk bijvoorbeeld aan een goede kwaliteit van slaap. De Amerikaanse zorgverzekeraar Aetna gaat zelfs zo ver dat werknemers meer salaris ontvangen als hun Fitbit voldoende slaap registreert. Daarnaast zijn er steeds meer mensen die (tijdelijk) smartphonelesness door het leven gaan. Via de Digital Detox Academy kun je zelfs professionele hulp inschakelen.
WAT MIJ BETREFT LEREN WE VAN KINDS AF AAN HOE WE MOETEN OMGAAN MET DEZE PRIKKELTSUNAMIE. MINDFULNESS MOET EEN VERPLICHT VAK WORDEN OP SCHOOL.
Rapper Akwasi is alvast begonnen. Hij laat in zijn Schooltv.nl-programma Re-chill aan 8-12 jarigen zien hoe ze kunnen mediteren en ontspannen.
Dan de robots. Die staan te trappelen om werk van ons over te nemen. Hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen verwacht dat twee à drie miljoen banen gaan verdwijnen als gevolg van robotisering. Een stressvolle gedachte, nietwaar? Of een hoopvolle gedachte. Misschien is er in de toekomst gewoonweg minder werk. Eigenlijk moet ik zeggen: minder betaald werk. Misschien hebben we dan juíst weer meer tijd voor zorgtaken of een moestuin. Of gewoon een uurtje lummelen in je hangmat.
Tenslotte is er nog een hoopvolle trend. Er is namelijk een betekenisrevolutie gaande. Het is onmogelijk om grip te krijgen op alle veranderingen en onzekerheden in deze tijd. Daarom zoeken we grip steeds meer bij onszelf. Wie ben je? Wat voeg je toe? Wat zijn je talenten? We komen erachter dat we binnen onze cirkel van invloed van grote betekenis kunnen zijn. Dat besef dringt ook langzaam door tot organisaties. We willen geen managers meer die ons zien als een efficiënt productiemiddel. We willen leiders die ons inspireren, die ons vertrouwen geven en die ons ondersteunen bij het ontwikkelen van ons talent. Je wordt gewaardeerd om je unieke (menselijke) toegevoegde waarde waarmee je bijdraagt aan de doelen van de organisatie. Met een inspirerende leider aan het roer, raak je vanzelf bevlogen. En volgens Wilmar Schaufelli, hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie, is bevlogenheid is een prima recept tegen burn out.
Zes jaar later kan ik zeggen dat ik blij ben dat me dit is overkomen. Ik heb leren balanceren en focussen. Ik weet nu waar ik energie van krijg en heb daardoor rigoureuze keuzes gemaakt. Ik kreeg altijd jeuk van het woord bevlogenheid, maar ik merk dat die keuzes me inderdaad vleugels hebben gegeven. Dus misschien heeft meneer Schaufelli wel gelijk en is er hoop voor 2027.
Beeld: Elian Klingén